آداب خانه داری

پرداختن به امور خانه آدابی دارد که برخی از آنها عبارت است از:

1- مرتب و آراسته سازی خانه

براساس معیارهای اسلامی، در محیط خانواده احساس و سلیقه زن حاکم است و او باید برای سامان دادن امور داخلی خانه احساس هنری و سلیقه خود را به کار گیرد و خانه را به دلخواه خود بیاراید و مرد حق ندارد احساس و سلیقه خود را بر او تحمیل کند.[1]

زن باید خانه را مرتب و منظم کند و به گونه ای زیبا و دلپذیر بیاراید که شوهر به خانه خود رغبت کند.

2- نظافت و بهداشت

محیط خانه باید پاکیزه و نظیف باشد. تمیز کردن خانه، شست و شوی لباسها و تطهیر فرش و موکت از آلودگیها و مانند اینها اموری است که فضای خانه را پاکیزه و دلپذیر می سازد.

رسول خدا (ص) می فرماید:
خاکروبه ها را شب در خانه نگذارید بماند؛ زیرا جایگاه شیطان است.[2]

امام علی (ع) می فرماید:
تارهای عنکبوت را از خانه هایتان بگیرید؛ زیرا باعث فقر و نداری می شوند.[3]

امام صادق (ع) می فرماید:
خدا زیبا بودن و زینت کردن را دوست دارد و تظاهر به فقر و نداری را نمی پسندد، دوست دارد آثار نعمتهایش را بر بنده اش ببیند، لباسش نظیف و پاکیزه باشد، بوی خوش استعمال کند، خانه اش را بیاراید، خانه و اطرافش را جاروب کند و قبل از غروب، چراغ را روشن نماید؛ زیرا این عمل فقر را از خانه دور می کند و روزی را زیاد می گرداند.[4]

همان حضرت می فرماید:
ناخن گرفتن در روز جمعه از بیماری جذام و جنون و پیسی و کوری جلوگیری می کند.[5]

3- آشپزی

از امور مهم خانه داری، آشپزی است. زنی که در پخت و پز و آشپزی مهارت دارد و با صرف بودجه ای کم غذاهای خوب تهیه می کند، از بهترین زنان شمرده شده است. رسول خدا (ص) می فرماید:
بهترین زنان شما زنی است که خودش را خوش بو می کند و در آشپزی مهارت دارد و میانه روی را از دست نمی دهد. چنین زنی از کارکنان خداست و هرگز با شکست و پشیمانی مواجه نخواهد شد.[6]

زنی به رسول خدا (ص) عرض کرد: خدمت زن در خانه شوهر چه فضیلتی دارد؟
حضرت فرمود:
در برابر هر کاری که برای اداره امور منزل انجام دهد خدا نظر لطفی به او می فرماید و کسی که مورد نظر خدا قرار گیرد عذاب نمی شود.[7]

زن کدبانو باید با ذوق و سلیقه، مراتب کاردانی خود را اثبات کند و خوش مزه ترین غذاها را تهیه نماید. رسول خدا (ص) چنین کاری را از وظایف زن شمرده، می فرماید:
وظیفه زن در برابر شوهر این است که چراغ خانه را روشن و غذایی نیکو و شایسته تهیه کند.[8]

هنگامی که شوهر از کار یا اداره به منزل می آید، دو گونه گرسنه است: نخست گرسنه غذا و دیگر گرسنه محبت و احترام. او مایل است در کنار همسر و خانواده اش هم از جهت تغذیه سیر شود و هم از نظر عشق و محبت سیراب گردد. از این رو، در تعالیم اسلامی علاوه بر مهارت زن در پخت و پز به استقبال گرم از شوهر هنگام ورود به خانه سفارش شده است.

4- تحمّل مشکلات خانه داری

خانه داری و پرداختن به امور داخلی خانه کاری بس دشوار و حساس است و بدون صبر و تحمل نمی توان از عهده آن به شایستگی برآمد. صبر و بردباری از ویژگیهای همسر شایسته است. در روایتی سه دسته مردم، از آتش دوزخ مصون گردیده اند، یکی از آنها زنی است که بر فقر و نداری شوهرش صبر کند «ثَلاثَةٌ لا تَمَسُّهُمُ النَّارُ... الْمَرْأَةُ الصَّابِرَةُ عَلی عُسْرِ زَوْجِها.»[9]

5- خدمت

تلاشهای زن در محیط خانواده، از نظر اسلام بسیار ارزشمند است و زن باید پرداختن به امور منزل را برای خود عبادت بشمارد و با شور و نشاط آنها را انجام دهد و با کم ارزش دانستن کارهای خانه و بی تابی کردن، نق زدن، آزردن شوهر و یا منّت گذاشتن بر او اجر خود را ضایع نسازد. در روایات می خوانیم:

اگر زنی به همسرش جرعه ای آب بنوشاند، [ارزش معنوی آن] از ثواب یک سال روزه داری و شب زنده داری برای او بهتر است و خداوند در برابر هر جرعه آب که به همسرش می نوشاند، برای او شهری در بهشت بنا می کند و شصت گناه او را می بخشد.[10]
در روایتی دیگر می خوانیم:

هر زنی که غذای گوارا برای شوهر تهیه کند خدا در بهشت خوراکهای گوناگون برای او خلق کند و گوید بخور و بنوش در مقابل آن زحمتها که در دوران گذشته کشیدی.[11]


پی نوشت ها:
[1] ر. ک. دفاع از حقوق زن، محمد حکیمى، ص 166- 167
[2] بحارالانوار، ج 76، ص 177
[3] همسردارى، ابراهیم امینى، ص 241، به نقل از شافى، ج 1، ص 208
[4] بحارالانوار، ج 79، ص 300
[5] همسردارى، ص 241، به نقل از شافى، ج 1، ص 211
[6] وسائل الشیعه، ج 14، ص 15
[7] بحارالانوار، ج 103، ص 251
[8] مستدرک الوسائل، ج 14، ص 254
[9] وسائل الشیعه، ج 14، ص 124
[10] وسائل الشیعه، ج 14، ص 123
[11] ازدواج در اسلام، على مشکینى، ترجمه احمد جنتى، ص 159

منبع: حوزه نت